Η σχέση μεταξύ φιλοσοφίας και θετικών επιστημών, δεν ήταν ποτέ άλλοτε στην ανθρώπινη ιστορία πιο επίκαιρη από σήμερα. Φυσικά, από την αρχαιότητα φιλοσοφία και επιστήμη (μαθηματικά, δηλαδή γεωμετρία και άλγεβρα με γεωμετρική όμως προσέγγιση κυρίως) συμπορεύονταν και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις θεωρούνταν σύμφυτα γνωστικά πεδία και εξετάζονταν ως αλληλοσυμπληρούμενα, όπως στην περίπτωση του Πυθαγόρα αλλά και της μακράς σειράς των (νέο)πλατωνικών-(νεο)πυθαγορείων φιλοσόφων (βλ. λ.χ. Ιάμβλιχου, Τα θεολογούμενα της Αριθμητικής) ή στην περίπτωση των «ατομικών», ματεριαλιστών φιλοσόφων, Δημοκρίτου και Λεύκιππου, στους οποίους ο d’Espagnat αφιερώνει ένα κεφάλαιο στο βιβλίο του «Ιn search of Reality » που διατύπωσαν με ακρίβεια συμπαντικές διεργασίες και λειτουργίες πολλές από τις οποίες επιβεβαιώνονται σήμερα πειραματικά (ουσιαστικά αποκαλούνται φιλόσοφοι επειδή η προσέγγισή τους ήταν θεωρητική, αλλά τόσο η θεματολογία όσο και η μεθοδολογία τους προσιδιάζουν μάλλον με τις θετικές επιστήμες). Ωστόσο σήμερα, που το επιστημονικό πείραμα και η επιστημονική απόδειξη έχει φτάσει σε ένα πολύ υψηλό σημείο ακρίβειας και βεβαιότητας και απαντά σε μια σειρά ερωτημάτων που ανατρέπουν τα μέχρι πρότινος νομιζόμενα ως ισχύοντα, γεννώνται καινούρια ερωτήματα, πολύ συγκεκριμένα σε αντίθεση με το παρελθόν που τα πράγματα ήταν πιο θολά σε σχέση με τα όρια της επιστήμης. Έτσι, ταυτόχρονα με την επιστημονική πρόοδο, γίνεται αντιληπτό ότι μόνη η επιστήμη, η απόδειξη και το πείραμα, συνελόντι ειπείν ο ορθολογισμός, δεν αρκούν για να δώσουν απαντήσεις. Πρώτη φορά λοιπόν στην γνωστή ανθρώπινη ιστορία, διακρίνουμε ολοένα και πιο καθαρά, τον τελευταίο αιώνα, τα όρια μεταξύ επιστήμης και φιλοσοφίας/θρησκείας (η σύζευξη εν προκειμένω φιλοσοφίας και θρησκείας θα ξενίσει πολλούς, αλλά είναι ένα τεράστιο θέμα συζήτησης που ίσως αναλύσουμε μια άλλη φορά). Μάλιστα διαπιστώνεται ότι πολλές φορές οι δύο γνωσιακές προσεγγίσεις καταλήγουν στα ίδια ακριβώς συμπεράσματα για φυσικά μεγέθη όπως ο χώρος, ο χρόνος, η ύλη και η ενέργεια (βλ. λ.χ. τα βιβλία: Fritjoff Capra, To Tαό και η Φυσική και του ιδίου, η Κρίσιμη Καμπή, εκδόσεις Ωρόρα ή τα βιβλία του Green όπως το La magie du cosmos, μτφρ στα γαλλικά, εκδ. Laffont). Από τους πρωτοπόρους αυτής της χαρτογράφησης, υπήρξε ο L. Wittgenstein που πρώτος απέδειξε, με τα όπλα της Λογικής, ότι υπάρχει μια περιοχή της γνώσης στην οποία ο άνθρωπος δεν μπορεί να εισχωρήσει με τη λογική, την οποία ονόμασε “das Mystische” ή Μystical.
Χωρίς καμία απολύτως διάθεση να αντιλέξουμε στην βεβαιότητα του ιδιοκτήτη του εν λόγω πρακτορείου Προ-πο με την πολύ εμπνευσμένη επωνυμία, η αλήθεια είναι ότι οι επιστήμονες ακόμη ψάχνουν εάν όντως υπάρχει ένα συνεκτικό θεϊκό σχέδιο στο οποίο όλο το σύμπαν υπακούει και συγκεκριμένες αρχές από τις οποίες διέπεται. Ο θεός είναι τζογαδόρος, όπως υποστηρίζει η κβαντομηχανική (και προφανώς ο συμπαθής προποτζής) ή τελικά «δεν παίζει ζάρια», όπως υποστήριζε ο Αϊνστάιν με την θεωρία των κρυμμένων μεταβλητών του; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό φαίνεται να έχει απαντηθεί και δεν αποτελεί αντικείμενο του παρόντος άρθρου. Εδώ θα προσπαθήσουμε να θυμίσουμε σύντομα, ποιες ήταν οι απόψεις των αρχαίων φιλοσόφων (σε αυτούς ανήκε η πνευματική ενατένιση σε σχέση με την συγκεκριμένη έννοια κατά την αρχαιότητα και όχι στους μύστες, οι οποίοι προφανώς ακολουθούσαν την Πυθαγόρεια ερμηνεία που εκτίθεται παρακάτω) επί της Ειμαρμένης και της Μοίρας.
Σημειωτέον, δε, ότι το διακύβευμα του να δεχτούμε ότι υπάρχει πράγματι ένα θεϊκό σχέδιο, η Ειμαρμένη, σημαίνει ότι δικαιολογούμε και όλα τα δεινά που συμβαίνουν στον κόσμο. Άλλωστε, από την παραδοχή ή απόρριψη αυτής της θέσης εξαρτάται η άποψη του φιλοσόφου ή του επιστήμονα επί πλήθους θεμάτων, επιστημονικών (αναπάντητα ερωτήματα κβαντομηχανικής), οντολογικών (είναι τελικά ο άνθρωπος, η ψυχή, ελεύθερος, έχει αυτό που λένε η Γάλλοι « libre arbitre » δηλαδή αυτεξουσιότητα;), ηθικά (έννοια του δικαίου) κλπ. Ενδιαφέρουσα είναι η έμμεση αναφορά στα όρια μεταξύ σύγχρονης φυσικής (κβαντομηχανικής) και φιλοσοφίας. Μία σχετική γνώμη προκύπτει από τα λόγια ενός από τους ερευνητές του CERN, Μir Faizal, σύμφωνα με τον οποίο:
We predict that gravity can leak into extra dimensions, and if it does, then miniature black holes can be produced at the LHC. "Normally, when people think of the multiverse, they think of the many-worlds interpretation of quantum mechanics, where every possibility is actualised. "This cannot be tested and so it is philosophy and not science. “This is not what we mean by parallel universes. What we mean is real universes in extra dimensions. Εξερευνώντας μια τεράστια συμπαντική δύναμη… Eίναι σωστή, σύμφωνα με τις νέες επιστημονικές αντιλήψεις, η επιμονή μας να αντιλαμβανόμαστε την ύλη ως κάτι το διαφορετικό από την ενέργεια;
Σύμφωνα με τον καθηγητή Μ. Δανέζη, όπως έδειξαν οι παρατηρήσεις μας η περιστροφή των γαλαξιών, τις περισσότερες φορές, είναι τόσο γρήγορη και η μάζα τους σχετικά τόσο μικρή ώστε, λογικά, θα έπρεπε να διαλύονται. Tο γεγονός αυτό μας αναγκάζει να διερευνήσουμε τη δυνατότητα οι γαλαξίες να περιβάλλονται γενικά από ένα στεφάνι σκοτεινής, άρα και αόρατης ύλης, η οποία διατηρεί τη δυναμική συνοχή του γαλαξία. Στα ίδια συμπεράσματα καταλήγουμε παρατηρώντας ότι σε κάποια ζεύγη γαλαξιών, ο ένας περιστρέφεται γύρω από τον άλλο με ταχύτητα μεγαλύτερη από την αναμενόμενη. Και στην περίπτωση αυτή η εξήγηση φαίνεται να είναι η ύπαρξη ποσοτήτων σκοτεινής ύλης, η οποία γίνεται αισθητή από τη βαρυτική της έλξη, αλλά δεν μπορεί —ως σκοτεινή— να παρατηρηθεί. Δηλαδή οι αστρονόμοι, κάνοντας υπολογισμούς με βάση την κίνηση των γαλαξιών, υποθέτουν ότι πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον δέκα φορές περισσότερη ύλη στο Σύμπαν από αυτή που μπορούν να παρατηρήσουν. Σημειώνουμε ότι όταν κάτι που βρίσκεται στο Σύμπαν δεν εκπέμπει ή δεν αντανακλά ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, που μπορεί να μετρηθεί, τότε το ονομάζουμε σκοτεινή ύλη. Aποσπάσματα από το άρθρο του καθηγητή: Ωστόσο, δεν πρέπει να αγνοήσουμε τις απόψεις κάποιων αστροφυσικών οι οποίοι πιστεύουν πως το πρόβλημα δεν είναι αν υπάρχει ή όχι η σκοτεινή ύλη, αλλά εάν αυτή είναι η βασική ουσία, ή η δύναμη που επηρεάζει τη δομή του Σύμπαντος. Ίσως όπως πολλοί πιστεύουν, το Σύμπαν να έχει κάποια κυρίαρχη ιδιότητα, για την οποία δεν γνωρίζουμε ακόμα τίποτα! […] Αυτό που κάποιοι θα ρωτήσουν είναι: Γιατί αφού στην ουσία ψάχνουμε την πηγή μιας τεράστιας συμπαντικής δύναμης, αναφερόμαστε μονοσήμαντα σε κάποια αόρατη ύλη που πιθανότατα είναι το αίτιό της […] Σύμφωνα με τη Θεωρία της Σχετικότητας η μάζα και η ενέργεια συνδέονται με τη γνωστή σχέση Ε = mc2. Σύμφωνα με την κλασική άποψη, μέσω της σχέσης αυτής, απλώς περιγράφεται το πώς το θεμελιώδες φυσικό μέγεθος «μάζα» μετατρέπεται σε ένα άλλο, την «ενέργεια». Σήμερα όμως ολοένα και πληθαίνουν εκείνοι που υποστηρίζουν τη θέση πως η σχέση αυτή δηλώνει απλώς το ποσόν της ενέργειας που απαιτείται προκειμένου να δημιουργηθεί μια συγκεκριμένη τιμή της ιδιότητας του χώρου, η οποία αναφέρεται ως «μάζα». Σύμφωνα με αυτή την άποψη η «μάζα» αποτελεί μια ψευδαίσθηση, αφού στο Σύμπαν μας δεν υφίστανται παρά μόνο φορτία και ενέργεια. |
ArchivesAuthorWrite something about yourself. No need to be fancy, just an overview. Categories |
Proudly powered by Weebly